Bu yazımda, Pazarcık halkı hakkında biraz eskilere giderek bazı bilgiler vereceğim. Tabi eski dediğimizde de çok çok eskilere giderek bilgiler verecek değilim. İlçemizin son 100 yıllık tarihinden bugüne kadar İlçemizde yaşamış ve iz bırakmış şahsiyetler, halkımızın yakından bildiği kişiler ve İlçemize hizmet etmiş Değerli Büyüklerimiz hakkında kısa kısa bilgiler sunacağım. Tabi bu bilgiler dört dörtlük olmayabilir, eksiklikler ya da hatalar olabilir. Bu hususta çok da iddialı değilim. Ancak, şahsıma gereken bilgiler ve ilave hususlar bildiriliğinde ben de yazdıklarımı tekrar gözden geçirir ve doğrusunu tekrar yazarım.
Pazarcık İlçemiz tarihlerden beri hep yoğun insan nüfusunun yaşadığı bir yerleşim yeri olmuştur. İşin aslına bakarsanız bu coğrafyada tarih öncesine ait (yani yazının icat edilmesinden önceki) devirlerde dahi insanlar ikamet etmişler ve hayatlarını idame ettirmişlerdir.
Yukarı Pazarcık’ın hemen yanı başındaki "Kırk Mağaralar", Sarıl ve Ganidağı mevkiindeki kaya oyuntuları, sarnıç ve kuyular İlçemizin eski insanlar tarafından da yerleşim merkezi olarak kullanıldığını göstermektedir. Pazarcık İlçemiz bir de tarihlerden beri hep sınır bölgesi hüviyetinde olmuştur. Çok eski tarihlerde Pazarcık Asurlular’ın son şehri olmuş ve İlçemizden sonra Hitit sınırları başlamıştır. İlçemiz bir ara Asurlardan Pers’lere geçmiştir. İlçemiz geçmiş uygarlıklar ve eski devletler tarafından sınır şehri olarak kullanıldığı gibi, ayrıca bir kervan yolu ve savaşlara gidilirken de bir geçiş vadisi olarak da kullanılmıştır. Yavuz Sultan Selim’in Çaldıran Seferine giderken İlçemizden geçtiği, daha bunun gibi nice savaş ve seferlere gidilirken İlçemizden geçildiği tarihçiler tarafından ifade edilmektedir. İlçemizde Hellenistik Çağ, Roma ve Bizans dönemine ait arkeolojik kalıntılar olduğu gibi, Hz. Ömer (ra) zamanında İslam Devleti’ne dair eserler de vardır. Selçuklu ve Osmanlı hakimiyeti derken bugünlere kadar ulaşılmıştır.
Pazarcık İlçesi'nin ilk yerleşim yeri Ufacıklı Köyü olarak bilinir. Ufacıklı Köyü'nde kurulan kaza teşkilatı 1877’de Bağdın-ı Sagir'e (Yukarı Pazarcık’a) nakledilir. İlçemizden geçen tren yolu 1930’lu yıllarda inşa edilmiş ve bu yıllardan sonra artık İlçemiz “İstasyon” diye anılmaya başlanmıştır. 1941 yılında “Bağdın-ı Sağır” adı ile bilinen Yukarı Pazarcık’tan bugünkü yerine nakledilmiştir. Daha önce Gaziantep’e bağlı iken 1942 yılında Kahramanmaraş’a bağlanmıştır.
Evet, kısa tarihini özetlediğimiz Pazarcık’ta birçok değerli şahsiyet ve birçok sülale yaşamıştır. Bunları isim isim belirtmeye çalışacağım. Önce kendi ailemi tanıtayım:
Pazarcık’ta “Sandalzade” ismiyle bilinen ailemiz 1920’li yıllardan beri İlçemizde ikamet etmektedir. Aslımız Kahramanmaraş Merkez Kayabaşı Mahallesi nüfusuna kayıtlıdır. Rahmetli Hacı Murteza Dedem Yemen’de yedi yıl askerlik yaptıktan sonra Kahramanmaraş’ta çavuş olarak ve cezaevi gardiyanı olarak bir müddet görev yaptıktan sonra Yukarı Pazarcık’a taşınmış ve burada Değirmenci Mehmet Emin’in Kızı Zekiye ile evlenmiştir. 1920’li yıllardan beri İlçemizdeki ikametimiz devam etmektedir. 100 yıllık Pazarcık’lıyız. İlçede Babama Külhani Mehmet derler. Tabi bu lakabı bilmek için yaş olarak 35’ten büyük olmak gerekir. Şimdiki gençler Babam Külhani’yi de, Külhani lakabını da bilmezler.
İlçemizde eskiden beri bilinen aile, sülale ve lakaplara örnek olarak şu isimleri sıralayabiliriz: Hafız Mehmet Efendi (TBMM eski Başkanı Ferruh Bozbeyli ve Berber Abdi’nin sülalesi), Nüfus Katibi Mehmet Sait Efendi (Yalçınlar), Batumlu Muhacir Ali Efendi, Atmalı Aşiretinden Paşa Yakup Hamdi, eski Milletvekili Ahmet Bozdağ, eski Belediye Başkanı Ali Bozdağ (Bozdağlar), Göynük Çerkezlerinden Uzun Yusuf Ağalar, aslen Cağlayancerit’ten eski Milletvekili Ahmet Aksu, Zülfü ve Selahattin Aksu, Hürü’nün oğlu Mehmet Arık (Arıkoğlular), eski Belediye Başkanı Mehmet Emin Arıkoğlu’nu ailesi, Tarihçi Halil Arık, Savcı Ünal Arık, Daşo (Doktor Mahmut Arık Babası) Veteriner Faruk Arık, Toso Ali (Arıklar), Cinolar, eski Muhtar Abidin Bodur (Bodurlar), Doktor Faruk Özer, Barolar Birliği eski Başkanı Özdemir Özok, Şahap ve İsmail Paksoy, eski Milletvekili Şıhmehmet Özdal, Bostan Mehmet (Kırsoylar), Kavakçı Hayyo, Kaytaz (Karaahmetler, Yumrutaşlar), Bodurlar (İbrahimliler ve Elifeyler), Çoraplılar (Günyanıklar), Deliktaşlar (Ölü Haciler), Erollar (Deli Haciler), Zabunoğlu (Şoför Halil İbrahim’in Babası, Milletvekili Celalettin ve Sıtkı Güvenç ile İsmail Güvenç ve Abdulkadir Güvenç’in dedesi), Eskigünler (Çolak’ın oğlu Mustafa ve Şerif Hatun, Oğlu Mehmet Eskigün ve Kardeşleri), Mete Eskigün, Sinemili Aşiretinden Kara Silolar, Tapo Ağalar, Ufacıklı Köyünden Kara Ali, Mahmut Ağalar, Helete Köyünden Tekküpeliler, Yelliceler, Kibarkayalar (Bayramaliler), Gürollar, Nevzatlar (Arap Süleymanlar), Çelebiler, Erdoğanlar, Yılmazcanlar (dava vekili Şıhmehmet, Ahmet Yılmazcan ve eski Milletvekili Mehmet Yılmazcan’ın ailesi), Dayılarım Pamukçu Hüseyin ve Şoför İshak, Kalaycı Ahmet (Şoför Yusuf Kalacık’ın Babası), Besnili Ateşler, Baranlar (Şoförler Cemiyeti eski Başkanı Ahmet Baran) Arayanlar (Mehmet Arayan, oğulları Fikret ve Lütfü Arayan), Gülebenzerler (Pastaneci Fazıl), Gözlügöller, Göynüklü Yaşar Nedimoğlu, Kasap Atolar, Hasıllar, Özkanlar, Bazolar (Çiftepalalar), Çöçenler, Daşgınlar, Perçinler, Yapraklar, Otelci Mehmet (Evsiz), Dayanıklılar (Kasap Ökkeş ve Hatiç Hoca), Tellolar (Yaşar Sertdemir ve Oğulları), Karatarlalar, Kaykılar, Bahri Hoca, Mülklü Omar (Kemikler), Göçmen Yusuf, Göçmen Halim (Şaban Yıldız’ın Babası), Terzi Niyazi, Terzi Hakkı, Bakkal Bahri, Özsönmezler, Değirmenci Zekeriya, Değirmenci Sıddık Evin, Değirmenci Seydi, Bakaylar, Torunlar, Berber Gıdıbiş, Berber Lölük, Kasap Hacı (Yapraklar), Serttaşlar, Ekizekler (Sülolar), Aygördüler, Hocaoğlu Mustafa Çelebi, Manifaturacı Boco, İzzettinler, Kasap Coli, Tekşenler, Aksu Spor ve Futbol emektarı Celal Tekşen, Terzi Avni (İncebeyler), Sabırlar, Köşker İbrahim (Lafvermezler), Köşker Mehmet ve Duran Tepedibi, Göksular, Bozdoğanlar (Gafullar), Özdoğanlar (Avukat Adil Özdoğan ve eski Belediye Başkanı Mehmet Özdoğan), Filolar, Özdallar (eski Belediye Başkanı Memiş Özdal), Postolar, Koçdağlar, Köksoylar, Hayri Çapar ve Kardeşi Sami (Cüneyt), Güdükler, Yılkıcılar, İşçiler (Mehmet İşçi ve Belediyeden emekli Galli), Çöplüler, Cangüvenler, Saldılar, Acınıklar, Şişko Yusuf (Yusuf Sabır), Semerci Ökkeş, Semerci Kemal, Foto Özkan, Foto İzmir, Antepli Eczacı Mehmet, Kuyumcu Fuat, Maliyeci Kır Şaban Şimşir, Akınbingöller, Cömertler, Nalbant Salman, Bilirler (Halaoğullarım Murat ve Musa Bilir), Emmim Dişçi Mahmut Sandaloğlu, Eniştem Karayollarından tekaüt Memik, Nacarlı Karayiğitler, Kazlılar (eski Belediye Başkanı Mirze Kazlı), Özdemirler, Bitliler, (Yusuf ve Hüseyin Özdemir), Şoför Hüseyin, Demirci Guboru, Kediler, Doktor Hikmet, Barslar, Tutlular, Çilolar (İsmail Çilo Hoca) Kireççi Haceli, Baytar (Haceli Kırçıl’ın Babası), Çamsarılar, Bayro Salman, Sarualtunlar, Kel Nuri, Güleşçiler, Paçacı Halit, Deli Demirci (Kazım Demiröz’ün Babası), Ünallar (Kabakçılar), Çağlayanceritli Hızarcı Bilal Çakıl, Hızarcı Mevlüt, Hızarcı Zekeriya Can, Hızarcı Rızvan, Mazhar Hoca, Ramazan Okumuş Hoca, Araslar, Bayarçelikler (Şoför Kemal ve Soför Ramazan), Salman Pak, Lafçı Mustafa (Arıklar), Kul Ahmet, Şoför Körmıstık (Gülerler), Kel Raşit (Paklar), Kıllıport, Simsar Kör Şeref, Serindağlar, Sertler, Karadağlar, İsmet Sarsu, Fikri Suna, Kör Temur (Aksoylar), Gazeteci Haydar Özdemir (Ali, Kemal ve Erdal Özdemir’in Babası), Mahmut, Vakkas, Besey, Seydo, Hemi Tazi (Çıplak Hemo), İmirza, Hasan, Şakir ve İhsan (Meczuplar, Allah’ın garip kulları), Tümerler, Tokgözler, Gözlüklüler (Araplar), Karabıyıklılar (Müstahdem Ali Fidan), Şanlıdağlar, Gudduk Hacı, Erçelebiler, Lokantacı Muharrem, Tenekeci İbrahim (Bigişler), Yarımkayalar, Lokantacı Kalender, Beşenliler, Ağyarlar (Eniştem Şakir Ağyar ve sülalesi Beşenliler), Kara Celal, Köşker Papo, Kayarlar, Kunduracı Yaşar (Boşnaklar), Odabaşıoğulları (Mızmızlar), Semerci Cafer, Nüfusçu Hasan (Hasan Erdemli), Terzi Şahin, Fırıncı Hamo, Fırıncı Mıstık, Kır Arif, Şanlıdallar (kellesi böyükler), Doktor Ercan Yağmur, Çevikler, Şoför İsmail Hayto (Tosbilik), Pala Mustafa Baran, Beyazıtlar (Zeki Beyazıt), Güldoğanlar (Şişko Şeref), Alaman Bayram, Gögremişler, Şoför Ağa (Ceylanlar), Şoför Ağa, Koskalar, Memik Çavuş (Pazarcık İstasyon Camii Yaptırma Derneği eski Başkanı), Akışlar, Bozzencirler, Şoför Vakkas Bozancır, Ercanlar (Gıriş Mehmet Ercan), Aslanlılar, Sarıllı Ozanoğlular, Maliyeci Mehmet Aras, Kirtasiyeci Zekeriya Aras, Berber Mehmet Güleşçi, Bircanlar (Enver Bircan), Besnili Mahmut Savaş, Balçiçekler (Çaycı Salman, Ökkeş Balçiçek), Salman Yıldız (Yıldızlar), Kel Nuri, Davut Odabaşıoğlu, Borazanlar (Vakkas Borazan), Teyfik Hoca, Bekir Erdoğan, Özcanlar (Yusuf Özcan, Gazi Özcan, Vakkas Özcan, İsmail Özcan Hoca), Enver Alim, Tırpancılar, Yolcular (Yolcu Mustafa), Marangoz Resul Emmez, Tatlıcılar, Tatlıcı Osman, Çağlayanceritli Çakıllar, Muhtar Sami Ünal, Tekinerler, Samburlar (Paşa Mehmet), Kısık Köyünden Kurbanlar, Taşkınsular, Nohutoğlular, Yumaklıcerit Köyünden Kalınkaralar, Çiçekçiler (Semerci Ökkeş ve Oğulları Kadir ve Ali Çiçekçi), Şoför Zafer Güvenç (Basri ve Erkan Güvenç’in Babası), Nacarlı Akyollar (Mehmet, Osman, İzzet, Ali, Oruç Akyol), Törenler, Gökcerenler, Alakoçlar, Altınyıldızlar (Narolar), Ganidağlılar, Karpuzlar, Coşarlar (Çaycı Abdullah ve Oğulları Bilal, Hilmi, Abdulhakim), Mülk Köyünden Ademoğlular (Şehit Nurettin Ademoğlu), Katırlılar (Şehit Mustafa Katırlı), Biberolar, Cülfükler (Emekli Mustafa Cülfük), Kaşaltılar, Sucu Vakkas Gül (Aziz, Fatih, Hasan Gül), Sucu Kadir (Dumanlar), Sadakalardan Akdoğanlar, Azaklar (Öğretmen Ali Azak), Erkaşkalar, Ballılar (Bilal Ballı), Ahmet Yenitaş, Kasakolular, Çınarkuyular, Ufacıklıdan Karaaslanlar, Büyüközler, Çaycı Salman Yavuzatmaca, Narlıdan Ergücenler, Kaynarlar, Doğanlıkarahasan Köyünden Dalkaralar (eski Belediye Başkanı Kamil Dalkara), Çağlayanceritten Nurhaklar, Humarcı Salman, Coştular (Orkestracı Yaşar Coştu), İğdeler (Mustafa Hoca, Terzi Yusuf), Kantarcı Mustafa, Pastaneci Yunus (Dursun Akdere), Şahneler (Osman ve Menderes Şahne), Kesenler, Şevranlar, Şirikçiler (Şoför Halit) ve Gündeşliler.
Evet, yukarıda kısa bir özet mi, uzun bir örnek mi oldu bilmiyorum, ancak, Pazarcıklıların eski ve köklü ailelerinden ve iz bırakmış isimlerinden bahsetmek istedim. Belki çok kişiyi ve birçok aile ismini unutmuş olabilirim. Bunları şahsıma bildirenler olursa, elbette bunları da bir başka yazımda ilave edebilirim.
Burada maksadım nedir? Neden bu isimleri böyle uzun uzun sıraladım. Aşağıdaki çağrıyı okuyunca maksadımı daha net ve daha kolayca anlayacaksınız.
DEĞERLİ PAZARCIKLI HEMŞEHRİLERİM
“Pazarcık Havadis Gazetesinde haftalık köşe yazıma (Hasbihal Köşesine) ilave olarak bir başka köşede Pazarcıklı Hemşehrilerimizi "İlçemizin Temel Dinamikleri ve Manevi Büyükleri" başlığı altında tanıtmaya çalışacağım.
Gelecek haftadan itibaren başlayacak olan bu yazı dizisinde yayınlanmasını istediğiniz isim ve şahsiyetleri ya da ailenizin büyüklerini kısa özgeçmiş bilgileri ve resimleri ile şahsımın e-mail adresine bildirmenizi rica ediyorum.
"İstikbal köklerdedir." Evet, maksadımız gençlerimizin köklerini unutmamalarını sağlamak ve her daim köklerinden kuvvet almalarını teşvik etmektir.
İlgi, destek ve katkılarınızı bekler, teşekkür ederim.”
