Bilim ve teknoloji alanında bugün hâlâ tartışılan “yapay zekâ” kavramı, aslında Türkiye’de bundan 66 yıl önce gündeme gelmişti. 1959 yılında Erzurum’da düzenlenen bir halk konferansında yapılan “Makine düşünebilir mi ve nasıl düşünebilir?” başlıklı konuşma, dönemi için son derece çarpıcı bir entelektüel çıkış olarak kayıtlara geçti.
Bu tarihi konuşmayı yapan isim, Türkiye’nin yetiştirdiği en büyük matematikçilerden biri olan Prof. Dr. Cahit Arf idi.
Zamanının Çok Ötesinde Bir Konferans
1950’li yıllarda bilgisayarların henüz çok sınırlı olduğu bir dönemde, Cahit Arf’in makinelerin düşünme kapasitesi üzerine halka açık bir konferansta konuşma yapması, bilim tarihçileri tarafından vizyoner bir yaklaşım olarak değerlendiriliyor.
Arf, konuşmasında makinelerin insan benzeri düşünme yeteneğine sahip olup olamayacağını matematik, mantık ve algoritmalar çerçevesinde ele aldı. Bu yaklaşım, günümüzde “yapay zekâ” olarak adlandırılan alanın temel felsefi sorularıyla büyük ölçüde örtüşüyor.
Cahit Arf Kimdir?
1910 doğumlu olan Cahit Arf, matematik alanında dünya çapında tanınmış bir bilim insanıdır.
-
Arf İnvaryantı ve Arf halkaları gibi kavramlar onun adıyla anılmaktadır.
-
Türkiye’de matematiğin gelişmesinde öncü rol üstlenmiştir.
-
Bilimi halka anlatmayı önemseyen Arf, Erzurum’daki bu konferansla da akademinin dışına çıkarak toplumla bilim arasında köprü kurmuştur.
Bugün Daha Anlamlı
Yapay zekâ, büyük dil modelleri ve otonom sistemlerin konuşulduğu günümüzde, 1959’da Erzurum’da sorulan “Makine düşünebilir mi?” sorusu yeniden önem kazanıyor. Uzmanlar, Cahit Arf’in bu konuşmasının Türkiye’de bilimsel düşüncenin erken örneklerinden biri olduğunu vurguluyor.
Doğru Cevap
1959 Erzurum halk konferansında bu konuşmayı yapan isim:
Cahit Arf
