6 Şubat 2023’te Kahramanmaraş merkezli yaşanan depremler, Türkiye ekonomisi üzerinde büyük bir yıkıma neden oldu. Depremler, sadece binlerce vatandaşın hayatını kaybetmesine yol açmakla kalmayıp, aynı zamanda üretim, ihracat, istihdam ve sosyal yardımlar gibi pek çok alanda derin etkiler bıraktı. Yapılan hesaplamalara göre, deprem nedeniyle Türkiye ekonomisine 100 milyar doların üzerinde bir maliyet yüklendi.
Ekonomik Maliyetlerin Boyutu
Depremin toplam ekonomik etkisi, yapılan çeşitli analizler sonucunda 103,6 milyar dolar olarak belirlenmiş durumda. Bu maliyetin büyük bir kısmı, imalat sanayindeki firmaların yaşadığı kayıplardan kaynaklanıyor. Depremde 8 bin 599 firma hasar gördü ve bu alanda 81 milyar 155 milyon TL’lik bir kayıp oluştu. Bina, makine ve stok hasarları şu şekilde sıralanıyor:
- Bina Hasarı: 31 milyar 117 milyon TL
- Makine Hasarı: 24 milyar 852 milyon TL
- Stok Hasarı: 15 milyar 126 milyon TL
İhracat Düşüşü
Deprem, özellikle deprem bölgelerinde ihracatın önemli ölçüde düşmesine neden oldu. 2023 yılı itibariyle, bu bölgelerden yapılan toplam ihracat, bir önceki yıla göre yüzde 13 azaldı. Bu düşüş, Türkiye'nin genel üretim artışını da olumsuz etkileyerek, artışın sadece yüzde 1 ile sınırlı kalmasına neden oldu.
Bütçe Açıkları ve Deprem Harcamaları
Deprem, Türkiye’nin bütçe açığını artırarak ekonomik dengesizliklere yol açtı. 2023 yılı bütçe açığının yükselmesinde, 960 milyar liralık deprem harcamaları önemli bir rol oynadı. Geçen yılki bütçe açığının yüzde 3,2'si, deprem harcamalarından oluştu. 2024 yılı içinse, depremle ilgili 28 milyar lira harcama yapılması öngörülüyor.
Destek Programları ve İstihdam
Bölge ekonomisinin yeniden canlandırılması ve mağduriyetlerin azaltılması amacıyla bir dizi destek programı hayata geçirildi. Esnaf ve sanatkarlara kredi desteği sağlanırken, işletmelere de Hazine kefaletiyle kredi imkanı sunuluyor. Ayrıca, istihdamın korunması adına çeşitli çalışmalar yapılarak, kısa çalışma ödeneği ve nakdi ücret desteği gibi uygulamalar devreye alındı.
Konut ve İş Yeri İnşası
Depremin yıkıcı etkilerinden en çok etkilenen alanlardan biri konut ve iş yerleri oldu. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, bölgedeki inşaat çalışmalarına büyük bir hızla devam ediyor. Şu ana kadar, 201 bin 580 konut ve iş yeri teslim edildi. Bakan Murat Kurum, 2025 yılı sonuna kadar depremzedelerin konut ve iş yeri sorunlarının tamamlanacağını duyurdu.
