Bilim Tarihinin En Sabırlı Deneyi
Bilim dünyasında bazı deneyler sonuçlarıyla değil, süreleriyle tarihe geçer. Bunların başında ise Zift Damlası Deneyi (Pitch Drop Experiment) geliyor. Deney, bugün hâlâ devam etmesiyle dünyanın en uzun süreli laboratuvar deneyi olarak kabul ediliyor.
Zift Damlası Deneyi Ne Zaman Başladı?
Zift Damlası Deneyi, 1927 yılında Avustralya’daki Queensland Üniversitesinde fizikçi Thomas Parnell tarafından başlatıldı. Deneyin amacı, günlük hayatta “katı” olarak kabul edilen ziftin (pitch) aslında çok yüksek viskoziteli bir sıvı olduğunu kanıtlamaktı.
Deney Nasıl Yapılıyor?
Deneyde, eritilmiş zift bir cam huninin içine yerleştiriliyor ve oda sıcaklığında kendi hâline bırakılıyor. Zift, o kadar yavaş akıyor ki:
-
Bir damlanın düşmesi 7 ila 13 yıl sürüyor
-
Bugüne kadar yalnızca 9 damla düşebildi
-
Deneyi başlatan Thomas Parnell, sonuçları göremeden hayatını kaybetti
Bu yönüyle deney, bilimin zamanla yarışmadığını; zamanla çalıştığını gösteren en çarpıcı örneklerden biri.
Katı mı, Sıvı mı? Bilimi Şaşırtan Gerçek
Zift, cam gibi sert görünmesine rağmen teknik olarak bir sıvı kabul ediliyor. Ancak akış hızı o kadar düşük ki, insan ömrü boyunca fark edilmesi neredeyse imkânsız. Deney, maddelerin fiziksel hâllerine dair ezber bozan bir gerçek ortaya koyuyor.
Guinness Rekorlar Kitabı’na Girdi
Zift Damlası Deneyi, Guinness Dünya Rekorları tarafından resmen “dünyanın en uzun süren laboratuvar deneyi” olarak kayda geçti. Deney hâlâ Queensland Üniversitesi’nde özel bir fanus içinde korunuyor.
Neden Hâlâ İlgi Görüyor?
Bu deneyin yıllar geçse de gündemden düşmemesinin nedeni yalnızca süresi değil. Aynı zamanda:
-
Bilimde sabrın önemini göstermesi
-
Günlük hayattaki “kesin” bilgilerin sorgulanabilir olduğunu kanıtlaması
-
Fizik ve kimya eğitiminde örnek vaka olarak kullanılması
Zift Damlası Deneyi, bilimin bazen tek bir damla üzerinden bile insanlığa büyük dersler verebileceğini gösteriyor.
